Zapisy instrukcji bhp powinny mieć pewne charakterystyczne cechy, które sprzyjają jej czytaniu, zrozumieniu, a co za tym idzie, przestrzeganiu. Mianowicie zapisy powinny być:
– krótkie
– rzeczowe
– czytelne (np. wyraźna czcionka, żółty papier, czerwony pasek, szkice, rysunki, schematy itp.)
– ujmujące wszystkie czynności, które mają wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy
– wskazujące pracownikom procedury lub sposoby postępowania w sytuacjach awaryjnych i w razie wypadków.
Objętość instrukcji bhp
Treść instrukcji bhp powinna się mieścić na 1-2 stronach formatu A4. Jednak przy skomplikowanych procesach technologicznych pracy trzeba szerzej opisać poszczególne elementy tych procesów.
Instrukcja bhp składowania materiałów
W instrukcji bhp składowania materiałów szerzej omówione powinny być zagadnienia dotyczące czynności podczas pracy. Instrukcja taka powinna:
- zawierać zasady bhp przy ręcznym składowaniu na poziomie zerowym i na regałach, także wysokiego składowania, z użyciem drabin oraz przy składowaniu za pomocą urządzeń technicznych (np. podnośnikowych wózków jezdniowych),
- uwzględniać elementy bezpieczeństwa wynikające z rodzaju składowanego materiału – będą to także prace wykonywane m.in. przy układaniu stosu.
Instrukcja bhp przy ręcznych pracach transportowych
Natomiast w przypadku ręcznych prac transportowych instrukcja bhp powinna zawierać normy dźwigania obowiązujące kobiety i mężczyzn oraz m.in. odpowiadać na następujące pytania:
- Jakiego sprzętu ochronnego używać w pracy?
- Jak podnosić długie przedmioty, skrzynie, worki, beczki i przedmioty drobne?
- Jak korzystać ze sprzętu mechanicznego (np. wózków paletowych)?
- Jakie powinny być drogi transportowe?
Instrukcje bhp sporządzają pracownicy nadzoru (kierownicy, brygadziści, majstrowie i inne osoby kierujące pracownikami) przy współpracy z pracownikami obsługującymi dane urządzenia. Następnie instrukcję opiniuje służba bhp.
Z czego korzystać przy tworzeniu instrukcji bhp?
Tworząc instrukcję bhp, warto korzystać przede wszystkim z:
- przepisów prawnych, w szczególności w zakresie bhp przy wykonywaniu określonych prac,
- dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej urządzeń (dawniej: DTR),
- oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy (ocena taka zawiera identyfikację zagrożeń i dobór do nich odpowiednich środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko do poziomu dopuszczalnego),
- przyjętych w zakładzie pracy metod pracy ukształtowanych w wyniku długoletniej praktyki,
- konsultacji z pracownikami obsługującymi dane urządzenie.
Układ instrukcji bhp
W zależności od potrzeb, praktyczna instrukcja bhp składa się z określenia:
- uwag (informacji) ogólnych (np. określających, kto jest upoważniony do obsługi urządzenia, dotyczących badań profilaktycznych, szkolenia bhp lub kwalifikacji zawodowych, odzieży i obuwia roboczego oraz środków indywidualnej ochrony),
- podstawowych warunków bezpiecznej pracy (informacji dotyczących organizacji stanowiska pracy z punktu widzenia bezpieczeństwa, np. w zakresie wyznaczania i utrzymania dróg transportowych, zabezpieczenia urządzeń ciśnieniowych przed gromadzeniem się ładunków elektrostatycznych itp.),
- czynności przed rozpoczęciem pracy (np. w zakresie kontroli stanu technicznego urządzenia lub przygotowania materiału do obróbki),
- czynności podczas pracy (takich, których wykonywanie czy przestrzeganie zapewnia faktyczne bezpieczeństwo pracy, np. niepalenie tytoniu na stanowisku pracy),
- czynności zabronionych (np. przy eksploatacji podnośnikowych wózków jezdniowych zabrania się operatorowi podnoszenia innych osób na widłach wózka),
- czynności po zakończeniu pracy (np. informacji o uporządkowaniu stanowiska pracy),
- uwag końcowych (np. określających, jakie postępowanie obowiązuje, jeżeli nastąpi wypadek na stanowisku pracy, dotyczących sposobu przekazania stanowiska pracy następcy przy pracy zmianowej).