Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom (jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych) pracującym w szczególnie uciążliwych warunkach, nieodpłatne, odpowiednie posiłki (art. 232 Kodeksu pracy). Zasady przyznawania tych posiłków i wymagania, jakie powinny one spełniać, znaleźć można w rozporządzeniu Rady Ministrów z 28 maja 1996r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.
Forma i zawartość posiłków
Pracodawca zapewnia nieodpłatnie pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych posiłki w formie jednego dania gorącego.
Powinny one zwierać około:
– 50-55% węglowodanów,
– 30-35% tłuszczów,
– 15% białek,
– oraz mieć wartość kaloryczną około 1000 kcal.
W przypadku gdy pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracowników pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:
- korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
- przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.
Dla kogo posiłki profilaktyczne?
Jak wspomniałem wyżej, pracodawca ma obowiązek zapewnienia posiłków pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych. Konkretnie chodzi tu o pracowników wykonujących następujące prace:
- związane z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal u mężczyzn i 1100 kcal u kobiet;
- związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal u mężczyzn, 1000 kcal u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 100C lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 250C;
- związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal u mężczyzn, 1000 kcal u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (od 1 listopada do 31 marca);
- pod ziemią.
Pracodawca ma także obowiązek zapewnienia posiłków pracownikom zatrudnionym przy usuwaniu klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.
Ustalenie stanowisk, na których zatrudnieni powinni otrzymać posiłki
Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki, ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – z przedstawicielami pracowników.
Warunki wydawania posiłków i napojów
Pracodawca zapewnia profilaktyczne posiłki i napoje w:
- dniach wykonywania prac uzasadniających ich wydawanie,
- czasie regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po 3-4 godzinach pracy,
- odpowiednich warunkach higieniczno – sanitarnych dla ich przygotowywania i spożywania.
Pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje!!!