Ręczne pracy transportowe to każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków albo materiałów, przez jednego lub więcej pracowników, w tym przemieszczanie ich, przede wszystkim przez:
unoszenie,
podnoszenie,
przenoszenie,
układanie,
przesuwanie.
Obowiązki pracodawcy
Podstawowym obowiązkiem pracodawcy – jako organizatora procesów pracy – jest zapewnienie stosowania odpowiednich rozwiązań technicznych i organizacyjnych zmierzających do wyeliminowania ręcznych prac transportowych! Rzetelna realizacja tego obowiązku zaowocowałaby ograniczeniem do niezbędnego minimum zlecania wykonywania pracownikom ręcznych prac transportowych.
Nie w każdym przypadku jest to jednak możliwe. W razie braku możliwości wyeliminowania takich prac pracodawca – w celu ograniczenia zagrożeń i zmniejszenia uciążliwości zawiązanych z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów, ładunków lub materiałów oraz ułatwienia wykonywania tych czynności – musi:
1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy – oznacza to, że organizacja ręcznych prac transportowych, w tym stosowane metody pracy, powinny zapewnić w szczególności:
- ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego, w tym zapewnienie odpowiednich przerw w pracy na odpoczynek,
- wyeliminowanie nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego pracownika, a zwłaszcza urazów kręgosłupa, związanego z rytmem pracy oraz wymuszonym procesem pracy,
- ograniczenie do minimum odległości (w poziomie i w pionie) ręcznego przemieszczania przedmiotów,
- uwzględnienie wymagań ergonomii ograniczających ryzyko urazów, a przede wszystkim zapewnienie przenoszenia ciężarów jak najbliżej ciała i w stabilnej pozycji pracownika, eliminowanie wykonywania pracy wykonywanej tylko tylko za pomocą skrętu tułowia oraz przy pochyleniu tułowia przekraczającym 450,
- sprzęt pomocniczy, odpowiednio dobrany do wielkości, masy i rodzaju przemieszczanych ciężarów;
2) zapewnić bezpieczne i dogodne wykonywanie pracy, w szczególności:
- wyposażać pracowników w niezbędny sprzęt pomocniczy oraz środki ochrony indywidualnej, uwzględniając przy tym zagrożenia wynikające ze sposobu opakowania przemieszczanych przedmiotów (ostre krawędzie, wystające elementy, umiejscowienie środka ciężkości, wytrzymałość opakowania),
- przestrzegać ograniczeń ujętych w wykazie prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla kobiet oraz w wykazie prac wzbronionych młodocianym.