BHP przy pracy na wysokości

Definicję prac zaliczanych do prac na wysokości oraz wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy, jakie muszą być spełnione przy ich prowadzeniu, znaleźć można w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracą na wysokości jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Nie jest pracą na wysokości praca wykonywana na powierzchni – niezależnie od jej wysokości – jeżeli powierzchnia ta jest:

• osłonięta ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi,
• wyposażona w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości (np. bariery, osiatkowania o odpowiedniej wytrzymałości).

Wszystkie prace na wysokości są zaliczane do prac szczególnie niebezpiecznych

Podstawowe obowiązki pracodawcy

Pracodawca ma obowiązek ustalania i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, do których zalicza się prace na wysokości.

Przede wszystkim pracodawca powinien określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac na wysokości, a zwłaszcza zapewnić:

• bezpośredni nadzór nad ich wykonywaniem wyznaczonych w tym celu osób (np. kierownika robót, brygadzisty),
• odpowiednie środki zabezpieczające, przede wszystkim sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości,
• szczegółowy instruktaż pracowników je wykonujących oraz odpowiednie szkolenie bhp dla pracowników wykonujących pracę na wysokości,
• aby została opracowana instrukcja bezpiecznego wykonywania robót (IBWR) przy pracach na wysokości.

O prowadzonych robotach na wysokości oraz o niezbędnych środkach bezpieczeństwa, jakie należy stosować w czasie trwania tych prac, pracownicy służby bhp powinni poinformować pracowników przebywających lub mogących przebywać na terenie prowadzenia takich robót lub w sąsiedztwie tego terenu.

Wymogi bezpieczeństwa przy wybranych pracach na wysokości

Praca na drabinach

Użytkowanie w zakładzie drabiny nie mogą być w żaden sposób uszkodzone. Powinny być używane wyłącznie zgodnie z ich przeznaczeniem i cechami konstrukcyjnymi (np. pracownik nie powinien wchodzić na drabinę z obciążeniem przekraczającym wytrzymałość szczebli lub podłużnic). Użytkowanie w zakładzie drabiny powinny mieć także odpowiednie certyfikaty i być odpowiednio oznakowane znakiem bezpieczeństwa.

Przy pracach na drabinach należy pamiętać, że pod żadnym warunkiem pracownikowi nie wolno:

• stosować drabin jako drogi stałego transportu
• przenosić na drabinie ciężarów o masie powyżej 10 kg
• używać drabiny rozstawnej jako przystawnej
• ustawiać drabiny na niestabilnym podłożu
• opierać drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, o obiekty lekkie, wywrotne lub stosy materiałów
• wchodzić i schodzić z drabiny plecami do niej

Jeżeli drabina musi być ustawiona przed zamkniętymi drzwiami, drzwi te należy koniecznie zamknąć na klucz od strony ustawionej drabiny. Drabina przystawna powinna być oparta w taki sposób, aby kąt jej nachylenia wynosił od 65 stopni do 75 stopni. Ponadto powinna ona wystawać 0,75 m ponad powierzchnię, na którą prowadzi.

Praca na rusztowaniach budowlanych

Rusztowania budowlane powinny:

1. mieć pomost o powierzchni roboczej wystarczającej dla zatrudnionych oraz do składowania narzędzi i niezbędnej ilości materiałów,
2. mieć konstrukcję dostosowaną do przeniesienia działających obciążeń
3. zapewnić bezpieczną komunikację pionową i swobodny dostęp do stanowisk pracy
4. stwarzać możliwość wykonywania pracy w pozycji niepowodującej nadmiernego wysiłku
5. mieć instalację odgromową (jeżeli są wykonane ze stalowych rur)

Szczególną uwagę należy zwrócić na prace związane z ustawianiem i rozbieraniem rusztowań. Należy przede wszystkim pamiętać, że nie wolno ich wykonywać podczas:

• zmroku, jeżeli nie ma oświetlenia dającego dobrą widoczność,
• gęstej mgły, opadów deszczu i śniegu oraz gołoledzi,
• burzy i wiatru o szybkości przekraczającej 10 m/sek.

Użytkowanie rusztowania dopuszczalne jest po dokonaniu jego odbioru przez nadzór techniczny, potwierdzonego zapisem w dzienniku budowy. Na rusztowaniu powinna być wywieszona tablica informująca o dopuszczalnej wielkości obciążenia pomostów. Obciążenie pomostów rusztowań materiałami ponad ich ustaloną nośność i gromadzenie się pracowników na pomostach jest zabronione. Rusztowania powinny być sprawdzane okresowo, a także po silnym wietrze, opadach atmosferycznych i przerwach roboczych dłuższych niż 10 dni. W czasie burzy i przy wietrze o szybkości większej niż 10 m/sek. prace na rusztowaniu wiszącym należy przerwać, a pomost opuścić do najniższego położenia i zabezpieczyć przed ruchami wahadłowymi.

Prace na słupach, masztach, kominach itp.

Przy pracach na słupach, masztach, kominach, konstrukcjach wieżowych i budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz prazy pracach na drabinach i klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi należy przede wszystkim:

1. Przed rozpoczęciem prac sprawdzić:

• stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność,
• wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed nieprzewidywaną zmianą położenia (np. kotwienie rusztowań, mocowanie pomostów),
• stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa.

2. Zapewnić stosowanie przez pracowników:

• odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, takiego jak: szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu – na słupach, masztach itp)
• hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na wysokości

Wymagania te dotyczą również prac wykonywanych na galeriach, pomostach, podestach i innych podwyższeniach, jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, lub przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości.